ONDERZOEK NETVERVUILING (LED)LAMPEN

Aspectenengevolgenvannetvervuilingtengevolgevanlichtbronnenenverlichtingsystemen
Gemaakt in opdracht van AgentschapNL, maart2010

1. INLEIDING
   
2. FACTS
   
3. NETVERVUILING TEN GEVOLGE VAN VERLICHTING
   1. INLEIDING
   2. POWERFACTOREN COS et
   3. POWER FACTOR EN HARMONISCHEN
   4. HARMONISCHE VERVORMING
      
4. HET BEPERKEN VAN NETVERVUILING
   1. INLEIDING
   2. METENVANDE NETKWALITEIT
   3. OPLOSSINGENVOOREENCORRECTE PF
      
5. SAMENGEVAT

1. Inleiding
In de eerste helft van de voorbije eeuw stond voor de consument verlichting bijna synoniem voor de gloeilamp. “Meer en beter licht voor minder energie” was altijd al de stuwende kracht om andere types van verlichtingsbronnen te ontwikkelen. Door de energiebesparingsdrang is die trend in de loop van het laatste decennium nog flink aangewakkerd. Vandaag is het assortiment aan verlichtingtypes met sterk verschillende eigenschappen zo groot dat een keuze maken moeilijk wordt en men vaak vasthoudt aan het “vertrouwde” of geleid wordt door modetrends en veelbelovende reclame.

Ieder lamptype heeft zijn eigen karakteristieken zoals kleurtemperatuur, levensduur, efficiency en prijs. Technische details als Power Factor (PF) en Harmonic Distortion (HD) worden vaak niet genoemd maar zijn zeer belangrijk voor het ontwerp van de installatie en de netkwaliteit (PQ).

In dit artikel wordt de invloed van verlichtingssystemen voor huishoudelijke, utilitaire en openbare verlichting op de netkwaliteit verder besproken. Verder wordt aangegeven welke specifieke problemen daardoor ontstaan en welke oplossingsrichtingen hiervoor zijn.

2. FACTs
Omwille van het erg lage lichtrendement moeten de klassieke gloeilampen binnen drie jaar uit de Europese winkelrekken verdwijnen. Een vergelijking van het lichtrendement en de levensduur van veelgebruikte lichtbronnen staat weergegeven in Tabel 0-1.

Tabel 0-1 Vergelijking eigenschappen diverse type lichtbronnen

Onder de groep fluorescentieverlichting worden zowel de CFL als ook TL verlichting begrepen. Deze vorm van verlichting met een elektronisch voorschakelapparaat (VSA) zijn op twee manieren opgebouwd. De ene groep met een externe VSA. Deze komt veelal voor in de utiliteit. De andere groep met een geïntegreerde VSA. Deze groep komt veel voor in huishoudelijke toepassingen en is bekend onder de naam “**spaarlamp”

Spaarlampen en ‘koude’ LED’s hebben tov een gloeilamp een hoger rendement. Wel hebben LED’s met een ‘warmere’ kleurtemperatuur in het algemeen een lager rendement dan een ‘koude’ LED. Ook zijn er binnen LED als CFL zeer grote variaties mbt de efficiency.
LED-verlichting is ook verkrijgbaar met losse of geïntegreerde VSA. Bij LED-verlichting wordt voor voorschakelapparaat ook de Engelse term ‘driver’ gebruikt.
Metaalhalide lampen voor binnenverlichting (bv. kwikdamplampen) hebben ook een hoge efficiency en levensduur maar ze zijn duur in de aanschaf en vertonen andere nadelen (ondermeer starttijd en heropstartbeperking na doven). Voor industriële toepassingen hebben metaalhalide lampen een nog hogere efficiency en levensduur.

Deze feiten kunnen bepalend zijn voor de keuze van nieuwe verlichtingsinstallaties. Indien men echter alleen de oude lampen wil vervangen door verbeterde technologie, moet nagegaan worden of het huidige armatuur en het eventueel ingebouwd voorschakelapparaat hiervoor wel geschikt zijn.